Viêm loét dạ dày là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, xuất hiện ở mọi quốc gia và lứa tuổi. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng chiếm từ 1-3% dân số và khoảng 10% người có nguy cơ mắc bệnh trong suốt cuộc đời. Mặc dù phổ biến, viêm loét dạ dày không thể xem nhẹ vì có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy, triệu chứng viêm loét dạ dày là gì và tại sao bệnh này lại phát triển? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết này của Gas Tromax.
I. Viêm loét dạ dày là gì?
Viêm loét dạ dày là tình trạng tổn thương xảy ra trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng, chủ yếu do mất cân bằng giữa các yếu tố bảo vệ và yếu tố tấn công niêm mạc. Axit dịch vị và enzyme tiêu hóa là những yếu tố cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn, nhưng khi tăng quá mức hoặc niêm mạc không đủ sức bảo vệ, các yếu tố này sẽ gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến tình trạng viêm và loét.
II. Nguyên nhân viêm loét dạ dày
1. Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)
Đây là nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày, chiếm khoảng 80% trường hợp. Vi khuẩn H. pylori xâm nhập qua đường ăn uống và cư trú dưới lớp nhầy bảo vệ niêm mạc. Chúng tiết ra độc tố làm tăng tiết axit, phá hủy niêm mạc và gây ra các ổ viêm loét.
2. Sử dụng thuốc chống viêm
Một số loại thuốc chống viêm như NSAIDs (aspirin, ibuprofen, naproxen) hay corticoid có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày bằng cách ức chế prostaglandin – chất bảo vệ lớp nhầy niêm mạc.
3. Trào ngược dịch mật
Trào ngược dịch mật từ tá tràng lên dạ dày cũng là nguyên nhân gây viêm loét. Dịch mật kết hợp với axit dịch vị làm bào mòn niêm mạc, dẫn đến viêm loét dạ dày.
4. Chế độ ăn uống và căng thẳng tâm lý
- Ăn uống thiếu khoa học: Ăn nhiều đồ cay, chua, sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích là tác nhân thúc đẩy viêm loét.
- Stress kéo dài: Căng thẳng tinh thần làm tăng tiết axit dạ dày, gây tổn thương niêm mạc.
5. Yếu tố di truyền và bệnh lý nền
Người có tiền sử gia đình bị viêm loét dạ dày hoặc mắc các bệnh lý nền như bệnh Crohn, xơ gan, hoặc suy thận mãn tính có nguy cơ cao hơn.
III. Triệu chứng viêm loét dạ dày
Triệu chứng viêm loét dạ dày có thể khác nhau tùy vào mức độ tổn thương và vị trí ổ loét. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình:
1. Đau vùng thượng vị
Đau thượng vị là triệu chứng phổ biến nhất của viêm loét dạ dày. Vùng thượng vị nằm giữa xương ức và rốn, thường xuất hiện cảm giác đau bỏng rát, đau quặn hoặc âm ỉ.
- Đặc điểm đau:
- Đau sau bữa ăn 30 phút – 1 giờ (loét dạ dày).
- Đau khi đói hoặc vào ban đêm (loét tá tràng).
- Chu kỳ đau: Thường kéo dài từ 2-8 tuần, đặc biệt tăng nặng vào mùa đông.
2. Rối loạn tiêu hóa
- Ợ hơi, ợ chua: Tăng tiết axit dạ dày gây hiện tượng ợ hơi hoặc ợ chua.
- Táo bón hoặc tiêu chảy: Chức năng tiêu hóa bị rối loạn do niêm mạc dạ dày tổn thương.
3. Buồn nôn và nôn
Người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn sau khi ăn. Điều này khiến cơ thể kém hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến thiếu máu và sụt cân.
4. Chán ăn, sụt cân
Cảm giác đau và khó chịu trong dạ dày khiến người bệnh chán ăn, dẫn đến giảm cân không kiểm soát.
5. Mệt mỏi kéo dài
Thiếu chất dinh dưỡng và đau dạ dày liên tục khiến cơ thể suy nhược, người bệnh dễ mệt mỏi.
6. Xuất huyết tiêu hóa
Triệu chứng nghiêm trọng hơn của viêm loét dạ dày là xuất huyết tiêu hóa với biểu hiện nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen. Đây là dấu hiệu cần được cấp cứu ngay.
IV. Biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm loét dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Xuất huyết tiêu hóa: Chảy máu dạ dày nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng.
- Thủng dạ dày: Ổ loét ăn sâu qua lớp niêm mạc, gây thủng dạ dày.
- Hẹp môn vị: Ổ loét lâu ngày gây xơ hóa và chít hẹp môn vị, khiến thức ăn không lưu thông được.
- Ung thư dạ dày: Một số trường hợp viêm loét mạn tính tiến triển thành ung thư dạ dày.
V. Cách điều trị và phòng ngừa viêm loét dạ dày
1. Điều trị viêm loét dạ dày
- Dùng thuốc:
- Thuốc ức chế axit (như omeprazole, lansoprazole).
- Kháng sinh diệt H. pylori (khi có nhiễm khuẩn).
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh đồ ăn cay, nóng, rượu bia, thuốc lá.
- Giảm stress: Thực hiện các biện pháp thư giãn như thiền, yoga.
2. Phòng ngừa bệnh
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh.
- Tránh sử dụng thuốc NSAIDs hoặc corticoid kéo dài.
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý dạ dày.
VI. Kết luận
Viêm loét dạ dày là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng viêm loét dạ dày như đau thượng vị, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chán ăn,… là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Hãy duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, đồng thời thăm khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường để được tư vấn và điều trị hiệu quả.
Nếu bạn đang gặp các triệu chứng viêm loét dạ dày, đừng chủ quan, hãy hành động ngay để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng!